ریشه های عمیق حجاب
این مقاله نقدی بر نظرات جک استراو ، عضو پارلمان بریتانیا درباره ی حجاب در دین اسلام و برررسی درباره ی ریشه های عمیق حجاب می باشد .
انتشار مقاله جک استراو وزیر کنونی دادگستری بریتانیا با مضمون مخالفت با حجاب اسلامی و نپذیرفتن زنان محجبه مسلمان در ملاقات های شخصی اش ، در حالی رخ داد که رویکرد زنان مسلمان به استفاده از روبند و حجاب در این کشور روندی رو به رشد داشته است ؛ ضمن آنکه پیامدهای متفاوتی نه تنها برای انگلستان که برای جامعه ی اروپایی رقم زده است.
استفاده زنان بیشتری از روبند یا نقاب در بریتانیای سالهای اخیر، روندی رو به رشد داشته است .
ماجرا از آنجا آغاز شد که جک استراو در مقاله‌ای برای روزنامه لانکشایر تلگراف دیدگاه های خود را درباره ی حجاب اعلام کرد
و داستان دیدار با زنی محجبه را شرح داد که همراه شوهرش به دیدار او آمده بود و در پایان به استراو گفته بود :
از ملاقات رو در رو با شما خوشوقتم.
از آنجا که تمام چهره زن به جز چشمانش پوشیده بود ،«رو در رویی» این ملاقات برای استراو مفهومی نداشت وی نوشت:
تصمیم گرفتم از آن پس در ملاقات‌هایم، زنان با حجاب کامل را نپذیرم.
مقاله استراو موجی از واکنش های مختلف را در رسانه‌های خبری و نیز جوامع مسلمان برانگیخت. او در اسکای نیوز و بی بی سی از دیدگاه‌های خود دفاع کرد و بر آنها پافشرد. جک استراو دهه ی گذشته تجربه ی حضور در وزارت امور خارجه و وزارت کشور را داشته و اکنون در دولت جدید ویلیام گوردون بر مسند وزارت دادگستری نشسته است. وی نماینده حزب کارگر در مجلس عوام در حوزه ی انتخابیه بلکبرن است که روزنامه لانکشایر تلگراف در آن منتشر می‌شود. او اظهار می کند نقاب «به وضوح بیانگر جدایی و اختلاف است» و «ایجاد روابط بهتر و مثبت میان دو جامعه را دشوارتر می‌سازد»؛
در حالی که او تصدیق کرد هیچ قانون یا حکم رسمی برای تحریم حجاب در بریتانیا وجود ندارد ،گفت:
ترجیح می دهد حجاب (و نه فقط نقاب) به طور کلی منسوخ گردد.
هرچند اظهارات آقای استراو در ظاهر از روی حسن نیت بود، اما حاکی از فقدان آگاهی بنیادین از سنت‌های اسلامی، نقش زنان و کارکرد حجاب (چادر) است؛
به خصوص آنکه آقای استرا و حامیانش چند فرض غلط را مطرح می‌کنند :
۱- حجاب یک طرح خاص اسلامی و مغایر با فرهنگ و جامعه غرب است؛
۲-حجاب مانع آزادی و برابری زنان مسلمان در غرب است؛
۳- حجاب ،مانع همبستگی مسلمانان در غرب می شود.
ریشه های عمیق حجاب
نخست آنکه، آقای استراو به غلط فرض می‌کند حجاب تنها به اسلام اختصاص دارد و برای غرب بیگانه است.
گرچه آموزه های اسلام در رابطه با حجاب متمایز هستند، ولی استفاده از پوشش ،منحصر به اسلام نیست.
منشا پوشش را می‌توان در قرن سیزدهم قبل از میلاد در زمان آشوریان باستان (بین النهرین) یافت.
در آن روزگار ،استفاده از پوشش، مظهر طبقه اجتماعی بود نه مذهب. قانون ،تمام زنان آشوری، به جز روسپیان را ملزم به پوشاندن سرشان در انظار عمومی می‌کرد؛همچنین مصنوعات یونان و روم باستان ،حاکی از آن است که استفاده از پوشش، عملی غیر عادی نبوده است. اگر چه مفهوم پوشش در جوامع روم و یونان روشن نیست، با این حال، نمی‌توان رواج این سنت را نادیده گرفت.
با ظهور آیین یهود،استفاده از پوشش، اهمیت مذهبی به خود گرفت و به نماد نجابت و نزاکت تبدیل شد.
زنان یهودی به طبع قانون یهود سرشان را در مجامع عمومی می پوشاندند.ارمیای نبی فرموده است:
در اورشلیم وقتی زنی یهودی از خانه اش بیرون می‌آمد، صورتش پوشیده بود ؛به طوری که کسی نمی توانست قیافه اش را بشناسد.
اگر یک زن یهودی در طول دوره تنایی سرش را نمی پوشاند، این عمل، «توهینی به نجابتش تلقی می شد».
پوشش ،جایگاه والای زن در جامعه یهودی را ارتقا می داد.
امروزه بعضی از زنان یهودی ارتودکس،هنوز هم با پوشیدن روسری یا کلاه گیس،به تعالیم سنتی آیین یهود عمل می‌کنند.
همچنین انجیل نیز استفاده از پوشش را مدت ها پیش از ظهور اسلام آموخته است.
در عهد عتیق می خوانیم:
وقتی ربقاه چشمان خود را گشود، اسحاق را دید و از شتر به زیر آمد.
پس به غلام گفت: «این شخصی که برای استقبال از ما در صحرا می آید کیست؟»
و غلام گفت:آقای من است.پس روبند گرفته،خود را مستور نمود.
در عهد جدید می خوانیم:
و هر زن که سر برهنه دعا یا وعظ نماید، سر خود را رسوا می نماید؛زان رو که چنان است که گویا [زنی] با سر تراشیده است؛ زیرا اگر زن نمی پوشد،بچیند ؛ و اگر چیدن یا تراشیدن به جهت زن بی حرمتی است، پس بپوشاند .
همانطور که از این آیات استنباط می شود، انجیل استفاده از پوشش را یک تکلیف ذاتا درستکارانه قلمداد می کند.
مریم مقدس در آثار هنری، اغلب با سری پوشیده ترسیم می شود.
در حقیقت زمانی زنان کاتولیک، برای حضور در مراسم دعا در کلیسا باید روسری به سر می کردند.
امروزه راهبه های مسیحی و زنان آمیش همچنان سرشان را می پوشانند.
بالاخره، زنان هندو نیز طبق سنت، هنگام معاشرت با مردان، سرشان را می پوشانند؛ این مسئله نیز تاکید می کند حجاب، مختص اسلام نیست. در آیین هندو گاهی پوشش، با یک «ساری» زنانه ی پایین گشاد و گاهی با پارچه ای شبیه روسری نمود می یابد.
بنابراین حجاب را باید با توجه به زمینه ی و ریشه های مذهبی و فرهنگی پوشش، درک کرد.
حجاب وسیله ای برای حفظ عفت و آرامش بخشیدن به کار عاطفی و خانواده و محافظت از زنان در برابر مزاحمت و آسیب‌های اجتماعی است که نشان از ریشه های عمیق حجاب دارد.