حجاب

موضوع حجاب در چهار چوب بحث دفاع از حقوق زن ، سال هاست مطرح گردیده است و آثار زیادی در این زمینه به رشته تحریر در آمده است .

نکته ای که شایان ذکر است اینست که:

تحقیقاتی که تاکنون به عمل آمده است عموما جنبه فقهی و تفسیری داشته و به جنبه های اجتماعی زنان توجه نشده است و مطالب آنها چندان ناظر به ریز مسائل و معضلات پوشش در جامعه کنونی نیست .

کلمه «حجاب » هم به معنی پوشـیدن است و هم به معنی پرده و حاجب.

بیشتر، اسـتعمالش به معنی پرده است.

این کلمه از آن جهت مفهوم پوشـش می دهـد که پرده وسـیله پوشـش است،

و شایـد بتوان گفت که به حسب اصـل لغت هر پوششـی حجاب نیست،

آن پوششی «حجاب » نامیده می شود که از طریق پشت پرده واقع شدن صورت گیرد.

در قرآن کریم در داستان سلیمان غروب خورشـید را این طور توصـیف می کنـد:

«حتی توارت بالحجاب» یعنی تـا آن وقتی که خورشـید در پشت پرده مخفی شد.

پرده میان قلب و شکم را «حجاب » می نامند.

منظور از حجاب در دین اسـلام این است که زن در معاشـرت خود بـا مردان بـدن خود را بپوشانـد و به جلوه گري و خودنمایی نپردازد.

آیات مربوطه همین معنی را ذکر می کند و فتواي فقها هم مؤید همین مطلب است و ما حدود این پوشش را با استفاده از قرآن و منـابع سـنت ذکر خواهیم کرد.

در آیات مربوطه لغت «حجاب » به کار نرفته است.

آیاتی که در این باره هست،چه درسوره مبارکه نور و چه در سوره مبارکه احزاب،

حدود پوشـش و تماس هاي زن و مرد را ذکر کرده است بدون آن که این لغت را به کار برده باشد.

آیه اي که در آن این لغت به کار رفته است به زنان پیامبر اسلام مربوط است .

می دانیم که در قرآن کریم درباره زنان پیامبر دستورهاي خاصی وارد شده است.

اولین آیه خطاب به زنان پیامبر با این جمله آغاز می شود:

«یا نساء النبی لسـتن کاحد من النساء» یعنی شـما با سایر زنان فرق دارید.

اسلام عنایت خاصی داشته است که زنان پیامبر ، چه در زمـان حیـات آن حضـرت و چه بعـد از وفات ایشان، درخانه هاي خود بماننـد، و در این جهت بیشتر منظورهاي اجتماعی و سیاسـی در کار بوده است.

قرآن کریم صـریحا به زنان پیامبر می گویـد و قرن فی بیوتکن یعنی درخانه هاي خود بمانید.

اسلام می خواسته است «امهات المؤمنین» که خواه ناخواه احترام زیادي در میان مسـلمانان داشتند از احترام خودسوء استفاده نکنند و احیانا ابزار عناصـر خودخواه و ماجراجو در مسائل سیاسـی و اجتماعی واقع نشوند.

و چنان که می دانیم یکی از امهات المؤمنین (عایشه) که از این دسـتور تخلف کرد ماجراهاي سیاسـی ناگواري براي جهان اسلام به وجود آورد.خود او همیشه اظهار تاسف می کرد و می گفت :

دوست داشتم فرزندان زیادي از پیامبر می داشتم و می مردند اما به چنین ماجرایی دست نمی زدم.

سر اینکه زنـان پیامبر ممنوع شدنـد از اینکه بعـد از آن حضـرت بـا شـخص دیگري ازدواج کننـد به نظر همین باشد؛ یعنی شوهر بعـدي از شـهرت و احـترام زنش سوء اسـتفاده می کرد و ماجراهـا می آفریـد.

بنـابراین اگر دربـاره زنـان پیامبر دسـتور اکیدتر و شدیدتري وجود داشته باشد بدین جهت است.

به هر حـال آیه اي که در آن آیه کلمه «حجاب » به کار رفته آیه ۵۳ از سوره احزاب است که می فرماید:

«و اذا سالتموهن متاعا فاسـالوهن مـن وراء حجـاب»

یعنی اگر از آنها متـاع و کالاي مـورد نیـازي مطـالبه می کنیـد از پشت پرده از آنهـا بخواهیـد.

در اصطلاح تاریخ و حدیث اسلامی هر جا نام «آیه حجاب » آمده است ؛

مثلا گفته شده قبل از نزول این آیه چنان بود و بعد از نزول آن چنین شد،

مقصود این آیه است که مربوط به زنان پیامبر است نه آیات سوره نور که می فرماید:

قل للمؤمنین یغضوا من ابصارهم … الی آخر-

قل للمؤمنات یغضضن من ابصارهن یا آیه سوره احزاب که می فرماید:

یدنین علیهن من جلابیبهن … الی آخر.

اما اینکه چطور در عصر اخیر به جاي اصطلاح رایج فقها یعنی ستر و پوشش کلمه حجاب ، چادر و پرده و پردگی شایع شده است مجهول مانده است،

و شاید از ناحیه اشـتباه کردن حجاب اسلامی به حجاب هایی که در سایر ملل مرسوم بوده است باشد.