جلباب

مفسرین و لغویین معانی متفاوتی را برای جلباب بیان داشتند که ما در این مقاله به آن می پردازیم:

۱- جلباب به معنی جامه و پیراهن گشاد :

الف: قاموس قرآن در معنی جِلْبابْ گفته آن پیراهن و لباس گشاد کوچکتر از ملحفه است.

ب: در جای دیگر گفته شد الجلبابیب، القمص و الخمر :یعنی پیراهن و روسری.

ج: الجلباب جمع جلابیب به معنی پیراهن یا جامعه فراخ و گشاد.

د: جلْبابْ. پیراهن و جلباب جامعه ای است از چارقد بزرگتر و از عبا کوچکتر که زن به وسیله آن سر و سینه خود را می پوشاند.

ه:حضرت علی علیه السلام در نهج البلاغه به کرات جلباب را به معنی پیراهن آورده و فرمودند:

هر که ما اهل بیت را دوست دارد باید برای پوشیدن پیراهن فقر و پریشانی آماده شود از این که شکیبایی بر بی چیزی را به پیراهن تشبیه نموده ، برای آن است که شکیبایی بی چیزی را پنهان می دارد چنانکه پیراهن تن را می پوشاند.

و در خطبه ۴ ،صفحه ۵۵ ، و نامه ۱۹ ،صفحه ۸۶۹ جِلْبابْ را به معنی پیراهن آورده.

۲- جلْبابْ به معنی ملحفه . رداء (چادر) :

الف: ابن عباس،صحابی بزرگ پیامبر (ص) می فرماید: الرداء الذی یستر من فوق الی اسفل.

جلباب ردایی است که از سر تا پا را می‌پوشاند.

رداء پوششی است که روی لباس دیگر می پوشند و مصداق آن امروز چادر عربی و ایرانی است.

ب: نظر صحیح این است که جلباب را پوششی بدانیم که همه بدن را می پوشاند.

ج: ابن کثیر از مفسران اهل سنت در معنی جلْبابْ می گوید:

الجلباب هو الرداء و فوق الخمار .جلباب به معنای ردایی است که روی مقنعه قرار می گیرد.

و در ادامه به نقل از ابن مسعود، عبیده، قتاده ،حسن بصری ،سعید بن جبیر،ابراهیم نخعی، عطایی خراسانی و شمار دیگری از راویان بیان داشته که:

هو بمنزله الازار الیوم. و آن امروز به منزله چادر است.

د: قاموس قرآن در معنای دوم جلْبابْ می‌گوید:

چیزی است شبیه ملحفه که زن لباس های خود را با آن می پوشاند.

ه: تفسیر المیزان به عنوان اولین معنای جلْبابْ می گوید:

الجلابیب-جمع جلباب – و هو ثوب تشتمل به المرأه فیغطی جمیع بدنها.

لباسی است که زن آن را در بر می کند و همه بدنش را می پوشاند.

در صحاح لغت آمده: الجلباب المحلفه: جلباب به معنای پوشش سرتاسری است.

۳-جلباب به معنای مقنعه و روسری:

الف: مجمع البیان در معنی جلْبابْ می‌نویسد:

الجلباب خمار المراء الذی یغطی راسها و وجهها لذا هرجا لحاجه.

همان مقنعه و چارقدی است که زن در موقع خروج از منزل به خاطر حاجتی سر و صورت خود را با آن می پوشاند.

در متن تفسیر به نقل از حسن آورده:

ای پیامبر به همسران و دختران و زنان مومنین بگو که گریبان موضع سینه ی خود را با جلباب بپوشانند و آن پوششی است که زن آن را در بر می کند مانند چادر.

ب: ابن عباس و مجاهد در معنی جلْبابْ گفتند:

جلباب روسری و مقنعه زنان است که جبهه و راس خود را به آن می پوشانند در وقت بیرون آمدن از خانه برای حاجت و به خلاف اماء (کنیزان) که مکشفات الرأس بیرون می آمدند.

ج: تفسیر المیزان به عنوان دومین معنای جلْبابْ می نویسد:

یا مقنعه ،چارقد و روسری است که زن سر و صورتش را با آن می پوشاند.

۴-جلباب معنی پوشش عام:

جبایی و ابومسلم در معنی جلْبابْ گفته اند:

مقصود از جلباب پیراهن و لباس و روسری و هر چیزی است که زن با او پوشیده می شود.

آنچه که از مجموع نظرات مفسرین و لغویین در معنای جلباب فهمیده می شود این است که زن باید پوشش داشته باشد که اندامش را از دید نامحرم حفظ کند چون که زن موجود حساس و اثر گذار و اثر پذیر می باشد.

امام صادق علیه السلام فرمود : برای زن مسلمان صحیح نیست روسری و پیراهنش به‌گونه‌ای باشد که او را نپوشاند.

پس شایسته است زن لباسش گونه‌ای باشد که اندام و برجستگی‌های بدن اش کاملاً پوشیده باشد و در برابر نامحرم به خود آرایی و تبرج نپردازد چنانچه پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمودند:

بهترین زنان شما زنی است که بسیار پوشیده باشد، نزد اقوامش عزیز و محترم باشد،با شوهرش فروتن باشد و برای او خود آرایی و تبرج داشته باشد و در برابر غیر شوهرش عفیف باشد.

تایید رسول اکرم مبنی بر پوشش کامل و عدم تبرج و خودآرایی در نزد نامحرمان به ما می فهماند که اگر غریزه خودآرایی زن مهار نشود او را به پوشیدن لباس های زینتی و پر زرق و برق و استفاده از زیورآلات مختلف و رنگهای گوناگون وا می‌دارد که حس چشم چرانی مردان بی بند و بار را تقویت کرده و هر دوی آنها را به سوی پوچی و بی محتوایی سوق می‌دهد، لذا بر زن است که هرگونه روزنه ای که امید کامجویی نامحرم از او را ایجاد می کند از بین ببرد و هرگونه عامل تحرک امیز و وسوسه انگیز را از خود دور نماید تا موجب توجه و نگاه سو و تهییج مردان نگردد.

بر همین اساس رسول اکرم فرمودند : زن یک موجود بی حفاظ و آسیب پذیر است هرگاه از خانه بدون حجاب خارج شد شیطان او را احاطه می کند و او در چشم انداز نفوذ شیطان قرار می گیرد.

لذا خداوند زنان را امر می‌کند به اینکه خود را به جلباب بپوشانند تا هر نوع فتنه و فساد در بین جوامع نسانی از بین برود.

با توجه به معانی جلباب که پوشش مناسبی که برای سر و اندام زن به شمار می‌رود شایسته است که زنان مسلمان از این الگوی قرآنی بهره بجویند و از پوشش های مناسبی هم چون مانتوی گشاد با شلوار و مقنعه یا روسری بزرگ و یا چادر که حجاب برتر است و اندام زن در آن پوشیده تر و محفوظ تر می ماند به عنوان پوشش بیرونی استفاده کنند.